Prawo budowlane – co się zmienia w 2023

Prawo budowlane nakłada na inwestorów określone obowiązki, które muszą zostać spełnione, na każdym etapie wznoszenia obiektu lub budowli, począwszy od projektowania, poprzez budowę, utrzymanie obiektu, a także kwestie związane z rozbiórką. Jakie zmiany wprowadzone zostały
w 2023 r.?

Jakie jeszcze zmiany wnosi nowe prawo budowlane w 2023 r.?

Nowelizacja Ustawy Prawo Budowlane w 2023 r. niesie ze sobą wiele zmian, których celem jest maksymalne uproszczenie przepisów w taki sposób, aby przyspieszyć budowę domów. Dla osób, które planują rozpocząć prace budowlane, zmiany w prawie budowlanym 2023 mogą ułatwić zadanie. To właśnie zmniejszenie obciążeń dla inwestorów, nadzoru budowlanego czy organów administracji
architektoniczno-budowlanej, spowodowało wprowadzenie zmian do ustawy.

Dotychczas obowiązujące przepisy prawa wskazywały, jakiego typu obiekty mogą być wznoszone bez uzyskania odpowiednich pozwoleń na budowę, regulując dodatkowo kwestię konieczności złożenia zgłoszenia. Jednocześnie wybrane kwestie dotyczące budowy poruszane były również w innych aktach prawnych, w związku z czym często pojawiały się trudności w interpretacji, a to z kolei powodowało opóźnienie prac,
wiązało się z problemami, które należało rozwiązać zanim można było kontynuować prace budowlane.

Pojawiały się również sytuacje, w których różne organy administracyjne wydawały odmienne opinie, pojawiały się spory, które kierowane były do nadrzędnych organów,
co znacznie wydłużało czas rozpatrzenia konkretnej sprawy, blokując tym samym prace budowlane. W odpowiedzi na potrzeby oraz w celu usankcjonowania wybranych zagadnień, aby ich interpretacja nie budziła wątpliwości, wprowadzone zostały niezbędne zmiany.

Prawo budowlane 2023 bardzo precyzyjnie i jednoznacznie wskazuje sytuacje, w których inwestor nie musi uzyskać pozwolenia na budowę. Należy jednak pamiętać o określonych obowiązkach. Nie można wznosić budynków samowolnie, w sytuacji, gdy nie jest potrzebne pozwolenie na budowę konieczne może być dokonanie odpowiedniego, formalnego zgłoszenia.

Nowe prawo budowlane 2023 r. pozwala na budowę wolnostojących, jednorodzinnych budynków mieszkalnych, których powierzchnia nie przekracza 70 m2, a także większych, przy czym obiekty te mogą mieć maksymalnie dwie kondygnacje, muszą zostać wzniesione w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych oraz obszar oddziaływania musi mieścić się w całości na działce lub działkach, dla których został wykonany dany projekt. Ustawodawca dopuścił również możliwość budowania na działce obiektów niemieszkalnych, takich jak garaż, wiata, budynki gospodarcze, a także ganki
i oranżerie, jeśli powierzchnia pojedynczego obiektu nie przekracza 35 m2.

Zastrzega się jednak, że łączna ilość tego typu obiektów na działce nie może być większa niż 2, na każde 500 m2 powierzchni działki. Jedynie zgłoszenia wymaga budowa domków rekreacyjnych, których powierzchnia całkowita mieści się w przedziale od 35 m2, ale nie przekracza 70 m2.

Zmiany w prawie budowlanym 2023 r. dotyczą nie tylko obiektów mieszkalnych. Ustawodawca wprowadził możliwość budowy bez zezwolenia sieci wodociągowych
i kanalizacyjnych, a także cieplne oraz gazowe, jeżeli ciśnienie robocze w instalacji gazowej nie będzie przekraczało 0,5MPa. Pozwolenia nie wymaga się również w przypadku budowy sieci elektroenergetycznej, w której napięcie znamionowe jest nie wyższe niż 1 kV, a także wolnostojących stacji transformatorowych parterowych lub kontenerowych stacji transformatorowych, jeśli powierzchnia zabudowy nie będzie przekraczała 35 m2.

Przydomowe oczyszczalnie ścieków

Zakres możliwości realizowania prac budowalnych w nowych przepisach został mocno rozszerzony również w zakresie budowania przydomowych oczyszczalni ścieków. Jeśli jej wydajność jest nie większa niż 7,5 m3 na dobę, wówczas nie będzie potrzebne pozwolenie. Nowe prawo budowlane 2023 r. przewiduje też możliwość wybudowania szamba do 10 m3 pojemności.

Obiekty na zgłoszenie

Bez zezwolenia, jedynie po dokonaniu zgłoszenia można będzie stawiać tymczasowe obiekty, które nie są na stałe połączone z gruntem. W zgłoszeniu określany jest termin,
w którym zostaną one rozebrane lub przeniesione w inne miejsce. Ponadto, bez zezwolenia wybudować można również:

• pomost, którego długość całkowita będzie nie dłuższa niż 25 m2, a wysokość (liczona od dna zbiornika do korony pomostu) jest nie większa niż 2,5 m,
• zbiorniki na gaz płynny niezbędny do zasilania instalacji gazowej w budynku jednorodzinnym, którego pojemność nie przekracza 7 m3,
• kanalizację kablową,
• zjazdy z dróg wojewódzkich i krajowych, a także znajdujących się w ich obrębie zatok parkingowych,
• obiekty budowlane, które są niezbędne do wykonywania działalności związanej
  z poszukiwaniem złóż węglowodorów, zgodnie z Ustawą Prawo geologiczne
  i górnicze,
• obiekty pozwalające na piętrzenie i upust wody, z zastrzeżeniem, że wysokość piętrzenia nie może przekraczać 1 m i musi znajdować się poza śródlądowymi szlakami wodnymi, poza obszarem parków narodowych, parków krajobrazowych
  i rezerwatów przyrody, uwzględniając również obszar ich otuliny,
• budynków parterowych, o powierzchni nie większej niż 35 m2, które wykorzystywane będą jako zaplecze dla utrzymania i funkcjonowania linii kolejowych, gdy znajdują się one na terenie będącym własnością Skarbu Państwa oraz w obszarze Natura 2000,
• stanowiska postojowe, maksymalnie do 10 miejsc, w obrębie obszaru Natura 2000,
• wybrane obiekty, takie jak boiska sportowe, korty tenisowe, miejsca służące rekreacji,
• ogrodzenie, którego wysokość jest większa niż 2,2 m,
• tarasy przydomowe, ale tylko wtedy, gdy ich powierzchnia jest nie większa niż
  35 m2.

Zakres możliwości został bardzo precyzyjnie określony, dzięki czemu wiele sytuacji oczekujących na wydanie odpowiedniej decyzji administracyjnej co do kierunku działań
i ich legalności będzie zdecydowanie prostsze. Z całą pewnością pomoże to zaoszczędzić czas zarówno inwestorom, jak i urzędnikom, którzy musieli dotychczas bardzo dokładnie analizować obowiązujące przepisy, by wydana decyzja była zgodna z obowiązującym prawem.

Przebudowa istniejących obiektów

Zmiany w prawie budowlanym 2023 r. idą jednak nieco dalej, precyzując, że na podstawie odpowiednio przygotowanego i złożonego zgłoszenia można prowadzić również wybrane prace remontowe, związane z przebudową już istniejącego obiektu.

Bez decyzji o pozwoleniu na budowę można dokonać zmian w obrębie przegród zewnętrznych, w tym także ingerując w elementy konstrukcyjne w jednorodzinnych budynkach mieszkalnych, jeśli nie wpłynie to na zwiększenie obszaru oddziaływania budynku poza wyznaczoną działkę. Można również wykonać prace związane
z przebudową, polegające na wykonaniu docieplenia obiektu, którego wysokość jest wyższa niż 12m, ale nie większa niż 25 m. Właściciel budynku nie potrzebuje zezwolenia również na montaż instalacji, pozwalających wykorzystywać odnawialne źródła energii, jeśli łączna zainstalowana moc nie przekracza 1 MW.

Nowelizacja Ustawy umożliwia również instalowanie na obiektach urządzeń antenowych
i niezbędnych konstrukcji wsporczych, niezbędnych instalacji radiokomunikacyjnych,
w tym osprzętu, który potrzebny jest do prawidłowego działania urządzeń, o wysokości powyżej 3 m. Zgodnie z nowymi przepisami budowlanymi właściciel obiektu może zamontować kraty, tablice i urządzenia reklamowe, z poszanowaniem zapisu ustawy
o ruchu drogowym.

Budowa bez żadnych formalności

Wprowadzone przepisy regulują również to, w jakich sytuacjach budowę rozpocząć można bez żadnych formalności. Katalog ten jest obecnie bardzo szeroki, co często ułatwia postępowanie. Bez zezwolenia oraz zgłaszania do odpowiednich organów architektoniczno-budowlanych wznosić można m.in. wiaty, których powierzchnia nie przekracza 50 m2, altany wolnostojące, o powierzchni nie większej niż 35 m2, wiaty na przystankach i peronach, obiekty gospodarcze, które wykorzystywane są w związku
z produkcją rolną, uzupełniające zabudowę zagrodową.

Zbiorniki na wody opadowe oraz roztopowe

Zmiany w prawie budowlanym w 2023 r. wprowadzają możliwość budowania bez pozwolenia zbiorników na wody opadowe oraz roztopowe. W przypadku objętości nie większej niż 3 m3 inwestor nie musi posiadać ani zezwolenia, ani zgłaszać inwestycji, natomiast zgłoszenia wymagają zbiorniki o pojemności od 3 do 10 m3.

Drugie ułatwienie wprowadzone nowelizacją ustawy dotyczy budowy przydomowych elektrowni wiatrowych, jeśli ich wysokość zawiera się w przedziale 3-12 m. Ustawodawca dopuszcza możliwość wybudowania elektrowni tylko wtedy, gdy odległość od granicy działki jest nie mniejsza niż wysokość wiatraka. Jeśli wiatrak jest nie wyższy niż 3 m, wówczas nie będzie potrzebne nawet zgłoszenie.

Zmiany w pozwoleniu na użytkowanie budynków

Nowe przepisy wprowadzają również zmiany związane z pozwoleniami na użytkowanie budynków. Dotychczas obowiązujące zapisy Ustawy pozwalały użytkować obiekt mieszkalny dopiero wtedy, gdy właściciel uzyskał pozwolenie na użytkowanie domu.

Po nowelizacji możliwe będzie użytkowanie po złożeniu przez kierownika budowy stosownego oświadczenia. Zapis ten dotyczy jednak wyłącznie domów jednorodzinnych oraz obiektów, klasyfikowanych w ramach obiektów III kategorii, np. domków letniskowych. Mimo braku formalnych pozwoleń, przed rozpoczęciem użytkowania obiektu należy dopełnić niezbędnych formalności, ponieważ poza oświadczeniem kierownika budowy dostarczyć należy również oryginał dziennika budowy, złożony w wersji papierowej lub elektronicznej, przy czym w przypadku wersji cyfrowej należy bezwzględnie wskazać jego numer.

Obowiązkowo przedłożyć należy również projekt techniczny ze zmianami, protokoły badań oraz dokumenty potwierdzające odbiór niezbędnych instalacji i przyłączeń, a także dokumentację geodezyjną. Oświadczenie kierownika budowy musi być złożone zgodnie
z przyjętymi normami, tj. zawierać musi potwierdzenie zgodności obiektu z projektem budowy, a jeśli zostało wydane pozwolenie – zgodnie z jego zapisami.

Kierownik budowy musi również potwierdzić, że teren budowy został po zakończonych pracach uporządkowany. W prawie budowlanym zmiany odnoszą się do projektów budowlanych, ponieważ jeden jednolity dokument będzie podzielony na określone działy. Pierwszym elementem będzie zagospodarowanie działki lub terenu, a następnie także projekt architektoniczno-budowlany oraz techniczny.

---