Czym są certyfikaty BREEAM, LEED i WELL?

Według raportu ”Zrównoważone certyfikowane budynki” zaprezentowanego w kwietniu 2023 roku przez PLGBC (Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego), w Polsce jest obecnie ponad 1600 certyfikowanych budynków (raport uwzględnia również domy mieszkalne). Odnotowano przy tym największy wzrost w ciągu ostatnich trzech lat. Eksperci podkreślają, że certyfikacja budynków komercyjnych w Polsce rozwija się dynamicznie.

Z tego artykułu dowiesz się:

• jak przebiega certyfikacja budynków komercyjnych w Polsce,
• co obejmuje certyfikat BREEAM,
• czym jest certyfikat LEED,
• certyfikat WELL w Polsce i jego rosnąca popularność.

Certyfikacja budynków komercyjnych w Polsce

Certyfikacja zrównoważonych budynków jest dzisiaj najważniejszym trendem w branży budowlanej. Wspiera ona realizację postanowień Europejskiego Zielonego Ładu, będącego zbiorem inicjatyw Komisji Europejskiej, które mają na celu uzyskanie neutralności klimatycznej naszego kontynentu do 2050 roku. A ponieważ sektor budowlany odpowiada za ok. 38% emisji dwutlenku węgla do atmosfery, osiągnięcie wspomnianego celu nie jest możliwe bez rewolucyjnych zmian w tym sektorze. Celem certyfikatów jest upowszechnianie nowych standardów w budownictwie. Przyznaje się je tym obiektom - zarówno nowo powstałym, jak i już istniejącym, które są przyjazne środowisku i ich użytkownikom. Weryfikowane są - zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju - aspekty ekologiczne, ekonomiczne oraz społeczne. Ocena dotyczy zarówno etapu budowy, jak i eksploatacji obiektu. Obejmuje przede wszystkim jakość oraz trwałość zastosowanych materiałów i wykorzystanie innowacji w obszarze automatyki budynkowej, sprzyjającej osiągnięciu maksymalnego poziomu energooszczędności. Budowanie certyfikowanych obiektów komercyjnych lub dostosowywanie do odpowiednich standardów tych już istniejących, jest przy tym coraz bardziej korzystne ze względów ekonomicznych. Wraz z podnoszącym się poziomem świadomości i wiedzy na temat zrównoważonego rozwoju, rośnie popyt na “zrównoważone” nieruchomości uzyskujące wysoką ocenę w procesie certyfikacji. Są one bardziej atrakcyjne zarówno dla inwestorów, jak i potencjalnych najemców np. powierzchni biurowych.

Na świecie jest obecnie dostępnych kilkadziesiąt systemów certyfikacji dedykowanych nieruchomościom komercyjnym. Do najpopularniejszych certyfikatów w Polsce należą certyfikat BREEAM oraz certyfikat LEED. Rośnie również zainteresowanie certyfikatem WELL. Jak zauważają autorzy wspomnianego wyżej raportu PLGBC: “Obserwuje się także stały wzrost liczby budynków certyfikowanych w więcej niż jednym systemie certyfikacji wielokryterialnej. Najczęściej jest to mariaż BREEAM lub LEED z WELL, jednak zdarzają się również inne połączenia.”

Certyfikat BREEAM

Najpopularniejszy w Polsce certyfikat BREEAM opracowany został w 1990 roku w Wielkiej Brytanii. BREEAM jest skrótem od angielskiego Building Research Establishment Environmental Assessment Method. To system certyfikacji wielokryterialnej, który można zastosować w każdej szerokości geograficznej zarówno dla nowo powstających budynków (Nev Construction), jak również już istniejących i użytkowanych minimum dwa lata (In-Use). Ocenie podlega przyjazność budynku względem środowiska naturalnego oraz poziom komfortu zapewnianego jego użytkownikom. Obiekt spełniający wymogi certyfikatu BREEAM to ten, który pozwala uzyskać niższe koszty użytkowania, a jego eksploatacja wiąże się z ograniczeniem negatywnego wpływu na środowisko naturalne. Sprzyja również tworzeniu komfortowego i zdrowego miejsca pracy. Jest 10 kategorii, które podlegają ocenie w metodzie certyfikacji BREEAM:

• sposób, w jaki zarządzany jest projekt oraz proces budowy,
• materiały zastosowane do budowy obiektu,
• komfort użytkowania budynku,
• energooszczędność, czyli poziom zużycia energii podczas eksploatacji,
• lokalizacja i odległość od środków komunikacji miejskiej,
• zarządzanie odpadami,
• zarządzanie gospodarką wodno-ściekową,
• zagospodarowanie terenu wokół obiektu,
• rozwiązania służące ograniczeniu emisji zanieczyszczeń,
• zastosowanie innowacyjnych rozwiązań.

Raport PLGBC podaje, że jak dotąd w Polsce przyznano 1468 certyfikatów BREEAM, z czego 792 stanowią certyfikaty In-Use dla budynków już stojących.

Certyfikat LEED – wymagania i różnice

Certyfikat LEED (skrót od Leadership in Energy and Environmental Design) to opracowany i wprowadzony przez Stany Zjednoczone w 2000 roku system oceny wielokryterialnej. Stosowany jest on obecnie w 168 krajach, również w Polsce. Pozostaje jednak znacznie mniej popularny od certyfikatu BREEAM. Według cytowanego raportu PLGBC, w naszym kraju przyznano ich jak dotąd 246, a pierwszy - w 2009 roku. Certyfikat LEED jest zbliżony do BREEAM. Oba opierają się na analizie podobnych parametrów, w tym zastosowanych materiałów, procesu budowy, energooszczędności obiektu, jego lokalizacji, zarządzania odpadami, przyjazności dla użytkowników, zagospodarowania otoczenia. Jakie są różnice? W ramach certyfikacji LEED istnieją dwa schematy dla nowo powstających budynków: Core & Shell i New Construction, jeden dla już istniejących - Existing Building Operations & Maintenance oraz jeden dla określonych powierzchni budynku - Commercial/Retail. W przypadku nowych budynków certyfikat LEED, podobnie, jak BREEAM - przyznawany jest bezterminowo, natomiast dla budynków istniejących wydawany jest na pięć lat. Certyfikat BREEAM przyznawany jest bezterminowo w każdym przypadku.

Certyfikat WELL w Polsce

Certyfikat Well Building Standard wprowadzony został w 2014 roku w Stanach Zjednoczonych i obecnie stosowany jest w 48 krajach, w tym w Polsce. To również system certyfikacji wielokryterialnej, jednak skupia się na człowieku, użytkowniku obiektów. Jego powstanie wiąże się ze świadomością, jak dużo czasu spędzamy obecnie w budynkach, a fakt ten ma duży wpływ na nasze zdrowie i samopoczucie. Na certyfikat Well składa się 10 kategorii, analizowanych zagadnień: powietrze, odżywianie, woda, światło, ruch, akustyka, komfort termiczny, materiały, umysł, społeczność. W ramach tych kategorii istnieje 108 aspektów, które analizuje się w kontekście ich wpływu na zdrowie człowieka.Dzielą się one z kolei na kryteria, które musi spełnić dany obiekt. Jednym z najważniejszych czynników branych pod uwagę w tej certyfikacji jest akustyka.

Certyfikat WELL w Polsce przyznano jak dotąd 15 budynkom, a pierwszy wydany został w 2022 roku. Należy się jednak spodziewać, że jego popularność będzie rosła, ponieważ jest on znakomitym narzędziem do projektowania przyjaznych i komfortowych przestrzeni pracy.

Certyfikacja budynków komercyjnych w Polsce - podsumowanie

Polska pod względem certyfikacji budynków znajduje się w czołówce Europy Środkowej. Z naszej analizy wynika również, że w obszarze certyfikacji powierzchni biurowych przoduje Warszawa, wyprzedzając w tym “zielonym wyścigu” Budapeszt, Pragę i Bratysławę. Certyfikaty w stolicy Polski posiada już 54% biur.

Rośnie świadomość wartości, jaką niesie ze sobą zrównoważone budownictwo, zarówno w kontekście inwestycyjnym, jak i ekologicznym, dlatego rośnie też zainteresowanie certyfikatami. Od początku najpopularniejszy w Polsce jest certyfikat BREEAM, a na drugim miejscu plasuje się LEED. Nieliczni inwestorzy decydują się np. na niemiecki DGNB. Certyfikat WELL w Polsce jest stosunkowo nowy, jednak należy się spodziewać, że coraz częściej będzie uzupełniał BREEAM lub LEED. Na znaczeniu zyskuje bowiem świadome dążenie do tworzenia przyjaznych miejsc pracy. Takich, w których chce się przebywać.